گؤیتورک خاقانلیغی ~ göytürk xaqanlığı

[اؤزل آد]تاریخده ایلکدفعه تورٌک آدیله دؤولت قوُران گؤیتورک دؤولتی دیر، گؤی توٌرکلر آشینا عایله سینه منسوبدولار 8. بوُ دؤلت 1جی و 2جی گؤیتورک دؤلتی آدیلا تانینیر: 1-بیرینجی گؤیتورک دؤولتی نین قوُروجوسو بوُمینخاقاندیر، بوُمین م 552 ده جوُوان جوُوا نلاری یئن هرک باغیم سیزلیقلارینی اعلان ائتدی، بوُمینهوُنلارین باشکندی اوْلان 581 و - اؤتوکن‘ی باشکند سئچدی، حاکمیّت دؤنمی م 552 حاکمیّت بؤلگهلری غربی چین و کُره سیْنیرلاریندان قارادنیز و شرقی آنادولویا قدر یئرلرایدی، ایچ قاوقالار و چین دسیسه لری سوْنوجو اؤلکه ایکییهبؤلوندو: -شرقیگؤیتورک دؤولتی نین 630 و - حاکمیّت دؤنمی م 582 ،tung قوُروجوسو توُنگیابغو حاکمیّت بؤلگهلری شرقیآسیادان آلتایلارا قدر یئرلرایدی؛ -غربی- حاکمیّت دؤنمی ،tardu گؤیتورک دؤولتی نین قوُروجوسو تاردوُ 630 و حاکمیّت بؤلگهلری آلتای داغلاریندان غربه طرف - م 582 ایدی، غرب گؤیتورکلرین باشینا بوُمین‘ین کیچیک قارداشی ایستمی خان گئچدی، سونرا بوُمین‘ین اوغلانلاری کوْلوْ وموُخان و موُخا ننین اوغلو تاپوُ خاقان اوْلدو، بیزانس تاریخچ یلره گؤره موُخان زامانیندا گؤیتورک امپراتورلوغو منچوری دن قارادنیزه قدر گئنیش لنمیشدی، تاپوُ دان سوْنرا بومین ین نو هسی ایشبارا خاقان اوْلدو، گؤک تورکلرین بؤیوک آداملاریندان، کوٌرشاد، باغاتور، آدلارینا اشاره ائتمک اوْلار، اوْنلار سوْنوندا چین اگهمنلیگینه گیردیلر. 2-ایکینجی گؤیتورک دؤولتی نین قوُروجوسو ایلتهریش- باش بوغو اؤتوکن « قوتلوق » خاقاندیر، م 680 دا آشینا عایله سیندن ائل و دؤولتی ییغان) عنوانینی قازاندی، ) « ایلتهریش » شهرینی آلدی و بو زامان اوْنون قارداشی قاپقان شاد (نایب السلطنه) و تونیوُقوُق (باش وزیر، آیغوجو) اوْلدو، سوْنرالار ایلتهریش‘ین ایکی اوْغلو اوْن » بیلگه و گو لتکین، و همچینین اینَل (قاپقان‘ین اوغلو) بوتون و چوخلو آیری توٌرک ائللرینی تابع ائتدیلر، « اوْخلاری، تالاس، چوُ غربی آراشدیرماج یلار توْنیوقوق‘و، گؤک تورکلرین بیسمارکی 744 ه قدر سورٌدو ، ایچ - تانیمیشلار، اوْنلارین حاکمیّت دؤنمی م 682 قاوقالار و چین دسیسه لری سوْنوجو بو حکومت ییخلدیغیندا اؤلکه ایکییه بؤلوندو: -تورکیش دؤولتی نین قوُروجوسو موْهوْداقان 766 و حاکمیّت بؤلگهلری - (بوُغاتارکان)، حاکمیّت دؤنمی م 658 ماورالنهر، چوُ، توُرفان، کوُجه ایالت لریدی، چین دسیسهلری سوْنوجو قارا تورکیش لرله ساری تورٌکیش لرین آراسای آچیلاراق حکومت سوْنوندا قارلوق لارین الینه کئچدی؛ -قارلوق یابغوسو؛ بیلگهخان اؤلندن سوْنرا باسمی للر، قارلوقلار و اویغورلار بیرلش هرک عصیان ائتدیلر و م 745 دن سونرا اوُیغور دؤولتی اؤتوکن شهرینده خاقان « قوُتلوق کول » ( قوُرولدو و اویغور ایلته بری (باش بوغو اوْلدو، باخ: اوُیغورلار. و گئنه همان دؤنم غرب بؤلگه لرینده قارلوق دؤولتی قوُرولدو: قارلوق یابغوسو، قوُروجوسو: قاراخان، 2جی گؤیتورک ییخیلینجا، اوُیغور قارلوق باسمیل بیرلیگی وُجودا گله رک قارلوق یابغوسو، م 766 دا اؤزونو قاراخان (قارا و بوْزقیرلارین 840 و حاکمیّت - خانی) اعلان ائتدی، حاکمیّت دؤنمی م 766 بؤلگهلری: آلتای داغلاریندان غربی، چوُ، قارا ایرتیش، قاراتاباقای، تانری داغلاری، ماورالنهرایدی، اوْنلار سوْنوندا چنگیزخانا باغلاندیلار؛ گؤیتورک اؤلکه سیندن بیر گؤرونتو:
(آذربایجان سؤزلوگو - 2013؛ اسماعیل جعفرلی)

توركجه - توركجه lüğətdə توركجه گؤیتورک خاقانلیغی sözünün توركجه mənası nədir? توركجه dilindəki گؤیتورک خاقانلیغی sözünün توركجه dilindəki mənasını yuxarıda oxuya bilərsiniz.